Η κύστη κόκκυγος – γνωστή επιστημονικά ως τριχοφωλεακό συρίγγιο – είναι μια φλεγμονή που εντοπίζεται στο δέρμα ανάμεσα στους γλουτούς. Πιο συγκεκριμένα, εμφανίζεται στη μεσογλουτιαία πτυχή ή κοινώς στην «ουρά», όπως αποκαλείται η περιοχή του κόκκυγα.

Ο λόγος για τον οποίο αναπτύσσεται αυτή η δερματική φλεγμονή είναι διττής φύσεως. Μπορεί να υπάρχει στον ανθρώπινο οργανισμό εκ γενετής, από την εμβρυϊκή ζωή κιόλας ή μπορεί να αναπτυχθεί αργότερα. Η επίκτητη κύστη κόκκυγος αναπτύσσεται ως αποτέλεσμα διείσδυσης τριχών μέσα στο δέρμα – κάτι το οποίο συμβαίνει συχνά σε αυτή την περιοχή.

Ποια είναι τα επιδημιολογικά στοιχεία για την κύστη κόκκυγος;

Έπειτα από αποτελέσματα ερευνών έχει διαπιστωθεί ότι η κύστη κόκκυγος προσβάλλει περισσότερο τους άντρες συγκριτικά με τις γυναίκες σε αναλογία 3:1. Όσον αφορά στη φυλή, οι γυναίκες με ανοιχτόχρωμη επιδερμίδα δεν παρουσιάζουν κίνδυνο να εμφανίσουν κύστη κόκκυγος.

Επιπλέον, η κύστη κόκκυγος εντοπίζεται συχνότερα σε άτομα νεαρής ηλικίας, συνήθως 16 – 25 ετών, ενώ πολύ σπάνια απασχολεί ηλικίες άνω των 40 ετών. Η εμφάνισή της στην περίοδο της εφηβείας σχετίζεται με την τριβή της περιοχής λόγω της καθιστικής εργασίας.

Τα συμπτώματα είναι πολλά, διαφορετικά και εξαρτώνται από την χρονιότητα της φλεγμονής. Σε κάποιους ασθενείς ενδέχεται να εμφανιστεί μια μικρή διόγκωση στην περιοχή (κύστη κόκκυγος αρχικό στάδιο). Σε ασθενείς όπου η φλεγμονή έχει προχωρήσει, εμφανίζεται ένα φλεγμονώδες απόστημα. Η συμπτωματολογία της νόσου καθορίζεται από το αν αυτή βρίσκεται σε χρόνια ή σε οξεία φάση.

Όταν η κύστη έχει μολυνθεί και βρίσκεται σε οξεία φάση, τότε μετατρέπεται σε φλεγμονώδες απόστημα. Ως αποτέλεσμα, η περιοχή γίνεται ερυθρή και σκληρή, ενώ μπορεί να εκρέει πύον το οποίο είναι εξαιρετικά δύσοσμο. Παράλληλα ο ασθενής μπορεί να παρουσιάσει:

• Πυρετό
• Ναυτία
• Έντονο πόνο στην περιοχή της φλεγμονής

Όταν η κύστη είναι χρόνια, τότε το φλεγμονώδες απόστημα δημιουργεί συρίγγιο. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο συναντάμε την πάθηση και ως τριχοφωλεακό συρίγγιο στην ιατρική ορολογία. Το συρίγγιο αυτό λειτουργεί σαν δίαυλος με αφετηρία το απόστημα και τερματισμό σε μια περιοχή του δέρματος κοντά ή πάνω από την κύστη. Σε αυτή την περίπτωση ο ασθενής παρατηρεί:

• Έντονο κνησμό
• Έκκριση πύου που διαχέεται στο εσώρουχο
• Συσσώρευση του πύου που μπορεί να φράξει το συρίγγιο προκαλώντας εκ νέου φλεγμονή

Κύστη κόκκυγος θεραπεία στο σπίτι: Είναι εφικτή;

Η θεραπεία είναι ΠΑΝΤΑ χειρουργική. Η κύστη κόκκυγος δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με συντηρητικές μεθόδους που μόνο επιβαρύνουν το πρόβλημα.

Στην οξεία φάση, ο χειρουργός, υπό τοπική συνήθως αναισθησία, προχωρά σε διάνοιξη και ευρεία παροχέτευση του αποστήματος, με καθαρισμό της φλεγμονώδους περιοχής. Επίσης, χορηγεί αντιβιοτικά και παυσίπονα, ενώ πραγματοποιούνται καθημερινές αλλαγές στο τραύμα. Σε δεύτερη φάση, όταν ηρεμήσει η φλεγμονή, ο ασθενής πρέπει να προχωρήσει σε χειρουργείο. Η χειρουργική μέθοδος που θα επιλέξει σε συνεννόηση με τον γενικό χειρουργό θα συμβάλλει στην αντιμετώπιση της κύστης, αλλά και των συριγγίων που πιθανώς έχουν αναπτυχθεί.

Κύστη κόκκυγος: Αντιβίωση και τοπική διάνοιξη αποτελούν θεραπεία της πάθησης;

Πρέπει να τονιστεί ότι η συντηρητική αγωγή μόνο με αντιβιοτικά ή τοπική διάνοιξη του αποστήματος και μόνο σε ΚΑΜΙΑ περίπτωση δεν συνιστούν θεραπεία της κύστης κόκκυγος. Αυτό γιατί το βαθύτερο αίτιό της, δηλαδή η παρουσία τριχών μέσα στην κύστη, δεν έχει αντιμετωπιστεί. Αντιθέτως «καλύπτεται» προσωρινά το πρόβλημα. Έτσι, είναι σίγουρο πως στο μέλλον η νόσος θα μεταπέσει σε χρονιότητα με ανάπτυξη πολλαπλών συριγγίων και συχνές υποτροπές.

Κύστη κόκκυγος: Φωτογραφίες μετά την επέμβαση

Τι περιλαμβάνουν οι κλασσικές χειρουργικές μέθοδοι;

Μέχρι σήμερα, η πιο κοινότυπη και κλασσική μέθοδος αντιμετώπισης της κύστης κόκκυγος ήταν η ευρεία χειρουργική εκτομή της κύστης μαζί με τους συριγγώδεις πόρους. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να δημιουργείται μία μεγάλη (έως και τεράστια) τραυματική επιφάνεια που έμενε συνήθως ανοικτή. Η πληγή θα έκλεινε μόνη της μετά από ένα σχετικά μεγάλο χρονικό διάστημα (επούλωση κατά δεύτερο σκοπό).

Παραλλαγή της προηγούμενης μεθόδου ήταν η συρραφή της τραυματικής αυτής επιφάνειας. Αυτό, όμως, εγκυμονούσε (σε ποσοστό >40%) τον κίνδυνο υποτροπής, λόγω αυξημένης πιθανότητας μόλυνσης και φλεγμονής.

Με την κλασσική χειρουργική εκτομή της κύστης κόκκυγος, η ταλαιπωρία για τον ασθενή ήταν αρκετά μεγάλη, αφού εκείνος:

• Έμενε μία ολόκληρη ημέρα στο νοσοκομείο
• Είχε αρκετό μετεγχειρητικό πόνο (ιδίως αν έμπαιναν ράμματα)
• Χρειαζόταν καθημερινά για την κύστη κόκκυγος αλλαγές γαζών που ήταν επώδυνες
• Αναγκαζόταν να περιορίσει σημαντικά τη δραστηριότητά του, αλλά και να απέχει για κάποιο διάστημα από σημαντικές εκδηλώσεις της κοινωνικής του ζωής

Ελάχιστα επεμβατική μέθοδος για την κύστη κόκκυγος

Πλέον η θεραπεία της κύστης κόκκυγος είναι ελάχιστα επεμβατική με πολλά πλεονεκτήματα για τον ασθενή. Έτσι, η αντιμετώπιση της κύστης γίνεται:

• Εντελώς ανώδυνα
• Χωρίς ανοικτά τραύματα
• Χωρίς τομές
• Χωρίς ατελείωτες και βασανιστικές καθημερινές αλλαγές τραυμάτων

 Κύστη κόκκυγος Laser: Ενδοσκοπική εξάχνωση

Η πλέον σύγχρονη μέθοδος για τη θεραπεία της κύστης κόκκυγος περιλαμβάνει τη χρήση ειδικού θεραπευτικού Laser. Πρόκειται για Laser ενδοσκοπικής χειρουργικής που δεν λειτουργεί ως νυστέρι, αλλά ως πηγή παραγωγής κυκλικής (radial) εκπομπής Laser.

Το θεραπευτικό Laser, σε αντίθεση με τις άλλες ενεργειακές πηγές που χρησιμοποιούνται μόνο για διατομή των ιστών και αιμόσταση (ηλεκτροδιαθερμία, ραδιοσυχνότητες RF, laser διατομής, Argon plasma κλπ) είναι μια νέα, ελάχιστα επεμβατική μέθοδος, που καταργεί πλέον οποιαδήποτε προηγούμενη κλασσική χειρουργική αποκατάσταση της κύστης κόκκυγος. Είναι στην κυριολεξία μια μη επεμβατική μέθοδος, εντελώς ανώδυνη με μια καθαρά θεραπευτική δράση του LASER που προκαλεί θεαματική επούλωση της κύστης κόκκυγος και των συριγγωδών πόρων.

Προσοχή!

Είναι εξαιρετικά συχνό φαινόμενο διάφορα ιατρικά άρθρα ή διαφημίσεις να «παραπλανούν» τον ασθενή. Χρησιμοποιούν εντυπωσιακούς τίτλους, όπως: «Θεραπεία της κύστης κόκκυγος με Laser» χωρίς να διευκρινίζουν αν πρόκειται για ενδοσκοπικό θεραπευτικό Laser ή απλά laser τομής ιστών. Είναι πολύ σημαντικό να ξεκαθαρίσουμε ότι αυτό το LASER δεν έχει απολύτως καμία σχέση με τα laser που χρησιμοποιούνται στην αισθητική ιατρική. Διαφέρει ακόμα και από τα laser που χρησιμοποιούνται για χειρουργικές τομές (κοπτικά laser). Αντίθετα, το θεραπευτικό laser που τελικά χρησιμοποιείται έχει διαφορετικό μήκος κύματος, με διαφορετική ισχύ και θεραπευτική δράση.

Πώς εφαρμόζεται η νέα ελάχιστα επεμβατική μέθοδος με Laser;

Στην αρχή, ο Γενικός Χειρουργός πραγματοποιεί μια λεπτομερή χαρτογράφηση της πάσχουσας περιοχής, εντοπίζοντας την κύστη και τους συριγγώδεις πόρους. Πολύ συχνά, αν υπάρχουν χρόνια συρίγγια και εκτεταμένες βλάβες, χρησιμοποιείται το ενδοσκόπιο –μιας μικρής κάμερα με διάμετρο 3 – 5 χιλιοστά. Αυτό το ειδικό εργαλείο εισάγεται από την οπή που υπάρχει ούτως ή άλλως σε κάθε κύστη κόκκυγος ως αποτέλεσμα της φλεγμονής που έχει προηγηθεί. Με το ενδοσκόπιο ο χειρουργός ουσιαστικά εξετάζει το εσωτερικό της κύστης και των συριγγίων.

Με το ειδικό συριγγοσκόπιο, γίνεται ταυτόχρονα συνεχής πλύση με ειδικό διάλυμα. Ο ιατρός καταφέρνει έτσι να χαρτογραφήσει την κύστη και τις διακλαδώσεις της (συρίγγια), έχοντας στην οθόνη του την εικόνα που του μεταφέρει το ενδοσκόπιο. Ακολουθεί καθαρισμός και αφαίρεση των τριχών που δημιουργούν το πρόβλημα. Πιο συγκεκριμένα, η κύστη και τα συρίγγια καθαρίζονται λεπτομερώς από τους φλεγμονώδεις ιστούς, τα εξιδρώματα και τους τριχοθύσανους. Εν συνεχεία, από τις ίδιες οπές εισάγεται μια οπτική ίνα LASER.

Πώς ακριβώς λειτουργεί το Laser;

Η οπτική ίνα εκπέμπει ακτίνα laser με συγκεκριμένη (ανάλογα με την κάθε περίπτωση) ισχύ, μήκος κύματος και ένταση. Παράλληλα διοχετεύεται σε απολύτως καθοριζόμενο βάθος και έκταση, χωρίς να προκαλεί βλάβη σε παρακείμενους ιστούς.

Η εφαρμοζόμενη φωτεινή ακτινοβολία στα εσωτερικά τοιχώματα της κύστης και των συριγγίων προκαλεί μια πλήρως ελεγχόμενη φωτοθερμική διαδικασία (φωτοπηξία). Αυτή έχει σημαντική αντισηπτική και αντιφλεγμονώδη δράση, ενώ ταυτόχρονα εξαχνώνει τα τοιχώματα των κοιλοτήτων που έχει δημιουργήσει η φλεγμονή. Το τελικό αποτέλεσμα είναι η αποστείρωση της περιοχής, και η σύγκλειση της κύστης και των συριγγίων (μέσω φωτοπηξίας) με ταχεία επούλωση και οριστική θεραπεία εντός 7 περίπου ημερών.

Πλεονεκτήματα μεθόδου ενδοσκοπικής εξάχνωσης με Laser

Η μέθοδος ενδοσκοπικής εξάχνωσης με Laser παρουσιάζει πληθώρα πλεονεκτημάτων και χαρακτηρίζεται ως ανώδυνη και αναίμακτη. Ο πόνος είναι πρακτικά ανύπαρκτος, ενώ δεν υπάρχουν διατομές ιστών. Το Laser είναι και το τελειότερο αιμοστατικό.

Είναι πολύ σημαντικό το ότι ο ασθενής δεν υποβάλλεται στη μακρόχρονη και επίπονη διαδικασία των καθημερινών μετεγχειρητικών αλλαγών. Έτσι, εκμηδενίζεται και ο κίνδυνος μόλυνσης αλλά και επιπλοκών από την επούλωση του τραύματος (δυσχερής σύγκλειση, δύσμορφη ουλή, συνεχής κνησμός κ.α.). Οι πιθανότητες υποτροπής και δημιουργίας νέας κύστης στην περιοχή σχεδόν μηδενίζοντας λόγω της ίνωσης που δημιουργεί το Laser.

Επιπλέον, χαρακτηρίζεται από τα παρακάτω:

• Η περιοχή δεν φέρει κανένα τραύμα
• Δεν υπάρχουν ράμματα
• Δεν υπάρχουν ανοιχτές τομές
• Δεν απαιτείται καμία απεικονιστική εξέταση (μαγνητική τομογραφία ή υπερηχογράφημα)

Όσον αφορά στο χειρουργείο:

• Η επέμβαση διαρκεί πολύ μικρό χρονικό διάστημα, αφού σπάνια ξεπερνά τα 20-30 λεπτά
• Η αναισθησία είναι τοπική (όταν υπάρχουν ειδικοί λόγοι μπορεί να χορηγηθεί ελαφρά μέθη, όμως σε καμία περίπτωση δεν θα γίνει γενική νάρκωση)

Μετά το χειρουργείο:

• Ο χρόνος νοσηλείας είναι περίπου 2 ώρες. Ο ασθενής δεν χρειάζεται να μείνει στο νοσοκομείο και επιστρέφει άμεσα σπίτι του
• Ο χρόνος ανάρρωσης είναι ελάχιστος. Σε 5-7 ημέρες έχει επουλωθεί σχεδόν πλήρως η περιοχή της παρέμβασης
• Δεν υπάρχει κανένα κόστος αποθεραπείας. Δεν υφίστανται για την κύστη κόκκυγος αλλαγές γάζας και δεν απαιτούνται ειδικά υλικά επούλωσης (όπως στις ανοικτές επεμβάσεις)
• Ο ασθενής μπορεί να επιστρέψει άμεσα στις κανονικές του δραστηριότητες, χωρίς να χάνει ούτε μια ημέρα από τη δουλειά, τις σπουδές ή τις προπονήσεις του
• Η μετεγχειρητική εικόνα της περιοχής επανέρχεται πολύ σύντομα σε αυτήν που προϋπήρχε της εμφάνισης της κύστης κόκκυγα, με άριστο αισθητικό αποτέλεσμα και οριστική θεραπεία.

Η κύστη κόκκυγος σε μαθητές και αθλητές

Οι μαθητές και οι αθλητές είναι από τις ομάδες πληθυσμού που αναμένεται να εμφανίσουν πιο συχνά κύστη κόκκυγος. Αυτό δικαιολογείται από τη φύση της αθλητικής δραστηριότητας, την εφίδρωση και την τριβή που ούτως ή άλλως συμβαίνει την περιοχή. Μάλιστα, οι παραπάνω ασθενείς θέλουν να ελαχιστοποιήσουν την απουσία τους από τις σπουδές τους και να επιστρέψουν σύντομα στους αγωνιστικούς χώρους και τις προπονήσεις. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η ενδοσκοπική εξάχνωση με Laser είναι η κατάλληλη επιλογή για αυτούς.

Η θεραπεία της κύστης κόκκυγος δεν συνδέεται πλέον με ταλαιπωρία, πόνο και ατελείωτες αλλαγές τραυμάτων. Παράλληλα, δεν απαιτεί απώλεια αμέτρητων ημερών από τις ασχολίες των ασθενών και δεν επηρεάζει την κοινωνική τους ζωή.

Η κύστη κόκκυγος θεραπεύεται από οποιονδήποτε χειρουργό;

Η ενδοσκοπική θεραπεία της κύστης κόκκυγος (EPSiT) διεξάγεται μόνο από εξειδικευμένο και κατάλληλα εκπαιδευμένο χειρουργό. Εκείνος, λαμβάνοντας υπόψη τη διάγνωση που έχει προηγηθεί και τις προσωπικές ανάγκες του ασθενούς θα κρίνει υπό ποιες συνθήκες μπορεί να εφαρμοστεί η μέθοδος.

Απαραίτητη προϋπόθεση εφαρμογής αυτής της μεθόδου είναι η κατάλληλη και συνεχιζόμενη εκπαίδευση και επιστημονική κατάρτιση του χειρουργού. Ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο παίζει επίσης η χρήση μόνο του τελειότερου και πλέον σύγχρονου τεχνολογικού εξοπλισμού.

Η ομάδα του Dr. Αρχοντοβασίλη έχει εκπαιδευτεί στη Γερμανία από την χειρουργική ομάδα που πρώτη εφάρμοσε την μέθοδο το 2012. Παράλληλα, εκπαιδεύτηκε και από τους τεχνολόγους φυσικούς που εργάζονται στην εταιρεία που παράγει τα πιο σύγχρονα ιατρικά μηχανήματα θεραπευτικού Laser. Είναι τα ίδια ακριβώς που χρησιμοποιούνται και από την ομάδα του Δρ. Αρχοντοβασίλη καθημερινά στους Έλληνες ασθενείς (EVOLVE Laser System, Ceralas E 980/1470 nm 15/30W, BioLitec Germany).