Πέτρες στη Χολή | Τι είναι η λιθίαση χολυδόχου κύστης;

Είναι σημαντικό να ξέρουμε τι ακριβώς συμβαίνει στην τόσο συχνή αυτή νόσο, διότι «χολή» έχουμε όλοι, «χολολιθίαση» όμως έχει μόνο ένα 10 – 25% του πληθυσμού.

Πολλοί άνθρωποι με χολολίθους δεν έχουν συμπτώματα, και το ανακαλύπτουν τυχαία σε μια εξέταση που γίνεται για άλλο λόγο. Κάθε χρόνο 1 – 3% του πληθυσμού θα παρουσιάσει κωλικό των χοληφόρων, ενώ 20 – 33% των πασχόντων θα παρουσιάσει συμπτώματα σε διάστημα 20 ετών. Οι περισσότεροι ασθενείς έχουν συμπτώματα πριν κάνουν επιπλοκή. Αφού σημειωθεί κωλικός των χοληφόρων, κάθε χρόνο 3 – 9% των ασθενών παρουσιάζουν σοβαρά συμπτώματα, 1 – 3% σοβαρές επιπλοκές και 3 – 8% υποβάλλονται σε χολοκυστεκτομή. Το 50% των πασχόντων με ήπια συμπτώματα θα έχουν επιπλοκές σε διάστημα 20ετίας.

Κάποιοι τρομοκρατούνται, κάποιοι το υποτιμούν και οι ενημερωμένοι απλά γνωρίζουν πώς να το αντιμετωπίσουν. Ας δούμε, όμως, κάποιες βασικές παραμέτρους του προβλήματος.

Η χοληδόχος κύστη είναι ένας μικρός σάκος μεγέθους και σχήματος αχλαδιού, που βρίσκεται στην κάτω επιφάνεια του συκωτιού, στην πάνω δεξιά μεριά της κοιλιάς. Συνδέεται με το κύριο σύστημα αποχέτευσης της χολής με ένα μικρό σωληνάκι, τον κυστικό πόρο.

Ποιός ο ρόλος της Χολυδόχου Κύστης;

Ο κύριος ρόλος της χοληδόχου κύστης είναι να αποθηκεύει χολή, η οποία είναι ένα πράσινο υγρό που παράγεται και απεκκρίνεται από το ήπαρ (συκώτι) συνεχώς. Μετά από κάποιο γεύμα, η χοληδόχος κύστη συσπάται και στέλνει χολή στο έντερο (στο 12δάκτυλο), ώστε να επιτευχθεί η πέψη κυρίως των λιπών και των βιταμινών.

Μετά το τέλος του γεύματος, η χοληδόχος κύστη χαλαρώνει και αρχίζει να ξαναγεμίζει χολή. Η χολή ως υγρό περιέχει χολικά άλατα, χοληστερόλη, χολερυθρίνη και λεκιθίνη. Το ήπαρ παράγει περίπου 3 κούπες χολής κάθε μέρα.

Εικ.1 – Το σύστημα απέκκρισης της χολής

Πώς δημιουργούνται οι πέτρες στη χοληδόχο κύστη;

Οι πέτρες στη χολή δημιουργούνται όταν κάποιο από τα συστατικά της χολής (ειδικά η χοληστερόλη ή η χολερυθρίνη) παύουν να είναι διαλυτά (πιθανώς λόγω υπερκορεσμού του διαλύματος) και δημιουργούν ίζημα και κρυστάλλους.

Ο μηχανισμός είναι παρόμοιος με τη διάλυση της ζάχαρης στον καφέ: όταν ρίξουμε πολύ, αυτή δε μπορεί να διαλυθεί και κάθεται στον πάτο του ποτηριού σαν ίζημα. Έτσι, σχηματίζεται η λάσπη στη χοληδόχο κύστη και οι πέτρες.

Εικ.2 – Λίθοι στη χοληδόχο κύστη

Πέτρες στη Χολή | Ποιά είναι τα αίτια;

Δε γνωρίζουμε γιατί κάποιοι κάνουν χολολίθους και κάποιοι όχι. Γνωρίζουμε, όμως, κάποιους παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο δημιουργίας λίθων.

α) Διατροφή: Το πώς επηρεάζει η διατροφή δεν είναι σαφές, αλλά δίαιτες με υψηλή περιεκτικότητα σε χοληστερίνη, λίπος και χαμηλές σε φυτικές ίνες μπορεί να αυξάνουν τις πιθανότητες χολολιθίασης. Έτσι, ασθενείς με σοβαρή ηπατική νόσο ή με νόσους του αίματος παρουσιάζουν συχνά χολερυθρινικούς λίθους.

β) Ηλικία & Φύλο: Πιο συχνά, όμως, συναντάμε τους χοληστερινικούς λίθους, και μάλιστα σε γυναίκες άνω των 20 ετών (ιδίως εγκύους) και άντρες άνω των 50.

γ) Βάρος: Συνήθως, υπέρβαρα άτομα ή άτομα σε δίαιτες express με ταχεία απώλεια βάρους τείνουν να εμφανίζουν συχνότερα πέτρες στη χολή από άλλους.

δ) Φάρμακα: Μάλιστα, υψηλότερες πιθανότητες εμφάνισης της πάθησης έχουν όσοι παίρνουν φάρμακα, όπως αντισυλληπτικά ή φάρμακα μείωσης της χοληστερίνης.

ε) Κληρονομικότητα: Στις περισσότερες περιπτώσεις όπου δεν συντρέχει κάποιος άλλος ειδικός λόγος για την παρουσία χολολίθων, μπορούμε να υπολογίσουμε κάποια οικογενειακή προδιάθεση.

Ποιά είναι τα συμπτώματα της λιθίασης της χολυδόχου κύστης;

Το πιο τυπικό σύμπτωμα της λιθίασης της χοληδόχου κύστης είναι ο έντονος σταθερός πόνος στο άνω δεξιό μέρος της κοιλιάς. Ο πόνος ενδέχεται να έχει ποικίλες αντανακλάσεις προς το στομάχι, την πλάτη (μεταξύ των ωμοπλατών), το δεξιό ώμο ή και αλλού. Το αίσθημα αυτό μπορεί να διαρκέσει από 15 λεπτά μέχρι και ώρες. Επιπλέον, επεισόδια πόνου μπορεί να έρχονται με μεσοδιάστημα ηρεμίας εβδομάδων, μηνών ή και ετών.

Ο πόνος ενδέχεται να συνοδεύεται από:

• Ναυτία
• Εμετό
• Εφίδρωση
• Πυρετό
• Ίκτερο (κιτρίνισμα)

Άλλα άτυπα συμπτώματα της χολολιθίασης είναι:

• Δυσπεψία (φούσκωμα, ρεψίματα)
• Διάχυτη ενόχληση στην κοιλιά, ιδίως μετά από λιπαρά γεύματα
• Διαταραχή του χρώματος των κοπράνων
• Πόνος μόνο στο στομάχι ή στην πλάτη

Σε τι οφείλεται ο πόνος;

Ο πόνος της χολολιθίασης προέρχεται από την απόφραξη του πόρου της χοληδόχου κύστης από κάποιο λίθο. Όταν η απόφραξη παρατείνεται (για αρκετές ώρες) η χοληδόχος κύστη αρχίζει να φλεγμαίνει. Αυτή η κατάσταση καλείται οξεία χολοκυστίτιδα και χαρακτηρίζεται από πυρετό, παρατεταμένο άλγος και τελικά διαπύηση του περιεχομένου της χοληδόχου κύστης.

Σε αυτή την περίπτωση είναι απαραίτητη η εισαγωγή σε κλινική, η φαρμακευτική αντιμετώπιση και συχνά απαιτείται έκτακτη χειρουργική αντιμετώπιση.

Εικ.3 – Απόφραξη του κυστικού και του χοληδόχου πόρου

Ποιες είναι οι επιπλοκές από τις πέτρες στη χολή;

Οι πιο σοβαρές επιπλοκές μπορεί να συμβούν, όταν πέτρες περάσουν στον χοληδόχο πόρο, δηλαδή το σωληνάκι που συνδέει το ήπαρ με το έντερο. Τότε, είναι δυνατόν να προκληθεί σοβαρή φλεγμονή στο δίκτυο της χολής και να προκληθεί οξεία χολαγγειϊτιδα. Εάν αντίστοιχα, με ανιούσα πορεία, η φλεγμονή φτάσει στο ήπαρ (συκώτι), ενδέχεται να δημιουργηθούν ηπατικά αποστήματα.

Αν οι πέτρες φράξουν τον παγκρεατικό πόρο (ο οποίος στέλνει τα υγρά – ένζυμα – του παγκρέατος στο έντερο) τότε μπορεί να προκληθεί μια πολύ επικίνδυνη για τη ζωή νόσος: η οξεία παγκρεατίτιδα. Όλες αυτές οι καταστάσεις είναι επικίνδυνες και πρέπει να αντιμετωπίζονται με τη δέουσα σοβαρότητα σε Κλινική ή Νοσοκομείο.

Πώς τίθεται η διάγνωση της χολολιθίασης;

Το πιο σημαντικό κομμάτι της διαγνωστικής διαδικασίας είναι η λήψη καλού ιστορικού, η περιγραφή των συμπτωμάτων από τον πάσχοντα και η κλινική εξέταση από το γιατρό. Συμπληρωματικά, χρειάζονται εξετάσεις αίματος για να ελεγχθεί η λειτουργία του συκωτιού και της αποχέτευσης της χολής.

Βασικό στοιχείο της διάγνωσης είναι η επιβεβαίωση της όποιας υποψίας με κάποια απεικονιστική μέθοδο. Οι πλέον συχνά χρησιμοποιούμενες είναι το υπερηχογράφημα και η αξονική τομογραφία. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όταν οι λίθοι έχουν εισέλθει στον κοινό ηπατικό ή τον χοληδόχο πόρο, είναι δυνατόν να απαιτηθεί Μαγνητική τομογραφία του χοληφόρου συστήματος (MRCP). Ακόμα, μπορεί να χρειαστεί και μια πιο επεμβατική μέθοδος η Ενδοσκοπική Ανάστροφη Χολαγγειοπαγκρεατογραφία (ERCP – μια εξέταση παρόμοια με γαστροσκόπηση, αλλά χρησιμοποιείται για να ελεγχθεί και να καθαριστεί ο χοληδόχος πόρος).

Η επιλογή της κατάλληλης μεθόδου ανήκει στον ειδικό γιατρό που έχει αναλάβει να διερευνήσει και να λύση το πρόβλημα του ασθενούς.

Πέτρες στη Χολή | Οριστική Θεραπεία με Χολοκυστεκτομή

Η χολοκυστεκτομή είναι η χειρουργική επέμβαση που ενδείκνυται για την αντιμετώπιση των πετρών, δηλαδή σε κάθε περίπτωση χολολιθίασης. Επίσης, ενδείκνυται μετά από επεισόδια λιθιασικής χολοκυστίτιδας/χολαγγειϊτιδας ή παγκρεατίτιδας.

Δεν υπάρχει απολύτως κανένας άλλος τρόπος να «φύγουν» οι πέτρες (λίθοι) από την χοληδόχο κύστη. Η εφαρμογή λιθοτριψίας, όπως γίνεται για μεγάλες πέτρες στο νεφρό, δεν έχει καμία αποτελεσματικότητα στη χολή. Αντιθέτως μπορεί να προκαλέσει σημαντικά προβλήματα και επιπλοκές. Επίσης, δεν υπάρχουν φάρμακα που «διαλύουν» τους λίθους.

Η χολοκυστεκτομή είναι κατά κύριο λόγο μια επέμβαση ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΗ, αφού γίνεται για να προληφθούν όλες αυτές οι επιπλοκές που προαναφέρθηκαν.

Πριν από 20 – 25 χρόνια η χολοκυστεκτομή γινόταν «ανοικτά», δηλαδή με μία γενναία τομή στο δεξιό άνω πλάγιο της κοιλιάς. Ο ασθενής μετά την επέμβαση αυτή έπρεπε να μείνει στο νοσοκομείο για 4 – 6 ημέρες, ενώ υπέφερε από πολύ έντονους μετεγχειρητικούς πόνους.

Λαπαροσκοπική Χολοκυστεκτομή

Πλέον, η Λαπαροσκοπική χειρουργική, η οποία γίνεται από εξειδικευμένους και κατάλληλα εκπαιδευμένους χειρουργούς έχει λύσει αυτά τα προβλήματα της ανοικτής χειρουργικής. Η Λαπαροσκοπική Χολοκυστεκτομή γίνεται με τρεις μικρές οπές στη κοιλιά. Ο ασθενής καλείται να παραμείνει στο νοσοκομείο λιγότερο από 24 ώρες, ενώ η κινητοποίηση και η ανάρρωση του είναι άμεση. Ο μετεγχειρητικός πόνος είναι σχεδόν ανύπαρκτος.

Ρομποτική χολοκυστεκτομή

Η χολολιθίαση αντιμετωπίζεται ρομποτικά με το υπερ-σύγχρονο ρομποτικό χειρουργικό σύστημα DaVinci Xi. Το ρομποτικό μηχάνημα επιτρέπει στον χειρουργό να έχει απόλυτο έλεγχο του χειρουργικού πεδίου και να πραγματοποιεί κινήσεις με απόλυτη ακρίβεια. Με το ρομπότ υπάρχουν όλα τα πλεονεκτήματα της Λαπαροσκοπικής Χειρουργικής συν την ακρίβεια και την εξαιρετική τρισδιάστατη απεικόνιση του χειρουργικού πεδίου που μόνο ένα ρομποτικό χειρουργικό σύστημα μπορεί να προσφέρει.

Πλεονεκτήματα (επιπρόσθετα της λαπαροσκοπικής μεθόδου):

• Εξαιρετική ακρίβεια κινήσεων
• Πολύ μεγάλη συνθετότητα και πολυπλοκότητα κινήσεων που μιμούνται το ανθρώπινο χέρι
• Απίστευτη ευκρίνεια, με τρισδιάστατη (3D) απεικόνιση του χειρουργικού πεδίου
• Απαράμιλλη εργονομία για τον χειρουργό

Όπως και στην Λαπαροσκοπική, έτσι και στην Ρομποτική χολοκυστεκτομή, ο ασθενής έχει ταχύτατη ανάρρωση με άμεση επιστροφή στην εργασία του, ενώ εξέρχεται εντός 24 ωρών από το νοσοκομείο.

Σε περίπτωση που εντοπίσετε τα συμπτώματα της χολολιθίασης, επικοινωνήστε άμεσα με τον Δρ. Φώτη Αρχοντοβασίλη. Ο εξειδικευμένος Γενικός Χειρουργός έχει πολυετή εμπειρία στην αντιμετώπιση της πάθησης. Οι πέτρες στη χολή μπορεί να δημιουργήσουν σοβαρές επιπλοκές, τις οποίες μπορούν να προληφθούν εάν η διάγνωση και η αντιμετώπιση είναι άμεσες.